Acı Nedir?
Öncelikli olarak vücudumuzdaki epitel dokularda yer alan reseptörlerin, yediğimiz acı besinlerin içerisinde bulunan kimyasallardan birine verdiği doğal tepkiye acı denilmektedir. Bu besinlerde bulunan ve beyin üzerinde adeta bir saldırı tepkisi oluşturan kimyasal maddelerin genel adına kapsaisinoid denilmektedir.
Bunlar kapsaisin çeşidinde olan kimyasallardır. En yaygın olarak bilinen bu kapsaisin adlı acılığa sebep olan kimyasal bileşiğin bir benzeri de daha az olarak bilinen dihidrokapsaisindir. Bahsi geçen bu kapsaisin adlı madde, acı biberlerin beyaz etli kısımlarında yer almaktadır. Bu kapsaisinoid denen madde, TRPV1 ismindeki bir reseptöre bağlanarak, sadece ağızdaki değil aynı zamanda burun ve gözlerdeki tat tomurcuklarını da harekete geçirmektedir.
Bu bağlanma hareketi gerçekleştikten sonra reseptör açılarak, maddedeki iyonların trigeminal sinirlere ulaşmasına olanak sağlamaktadır. Sinirlere ulaşan iyonlar, impulsları etkileyerek beyinde saldırı komutunun verilmesine sebep olmaktadır ve böylelikle de acı tat denilen durum oluşmaktadır.
Acının Faydaları Neler?
İlk olarak bu acı besinlerin Türk kültüründeki yemeklerin çoğuna atılarak tüketildiğini hatırlatmak gerekmektedir. Peki, mutfağımızda oldukça yaygın bir şekilde yerini alan acının faydaları neler?
- İçerdiği betakaroten ve C vitamini dahilinde vücuttaki direnci arttırmaktadır.
- Beyindeki endorfin hormonu salgılanmasını tetiklemektedir. Bu nedenle de ne kadar fazla acı yerseniz aslında bir o kadar da hissettiğiniz acı eşiğinde artış meydana gelecektir.
- Kötü kolestrolde düşüş sağlamaktadır.
- Antioksidan özelliği taşıyan acı, vücudunuzu kansere karşı daha dayanıklı bir hale getirebilmektedir.
- Sinirlerinizde yumuşamaya neden olmaktadır.
- Grip ve soğuk algınlığının iyileşmesine katkı sağlamaktadır.
- İçerdiği capsaicin maddesi dahilinde vücudu genel anlamda iyileştirici bir özellik taşımaktadır.
- Yüksek seviyelerde olan kan şekerinde düşüşe neden olabilir.
- Sinüslerde açılmaya sebep olabilmektedir.
- İktidarsızlığın giderilmesine yardımcı olabilir.
- Midedeki çeşitli mikropların engellenmesinde görev alarak ülser gibi rahatsızlıklara iyi gelebilmektedir.
Acının Zararları Neler?
Acı tüketiminin faydası olduğu kadar özellikle fazla miktarlarda kullanıldığı takdirde bazı zararları da yanında getirebileceğini hatırlatmakta fayda vardır. Gelelim midesi hassas, hatta hiçbir problemi olmayıp da fazla miktarda acı tüketmenin sonucu oluşabilecek zararlara:
- Midesinde yara veya tahriş sorunu olanlar için rahatsızlık oluşturabilir.
- Diğer mide rahatsızlıkları olan insanları olumsuz yönde etkileyebilmektedir.
- Basur hastalığından şikayetçi kişilerde kanamaların veya basur memelerinde bulunan hassasiyetin artmasının sebebi olarak görülebilir. O yüzden bu ve bunun gibi mide rahatsızlığı ya da basur tarzı hastalığı olan kişilerde acının tüketim miktarının oldukça az, hatta mümkünse tamamen kaçınılacak şekilde bir beslenme düzeni izlemek gerekebileceğini söylemek gerekmektedir.